Poczet burmistrzów sochaczewskich - fragmenty przygotowywanej do druku najnowszej książki Bogusława Kwiatkowskiego

Opublikowano: niedziela, 12, czerwiec 2011 13:11

W okresie dwudziestolecia międzywojennego (1918–1939)

Dzięki bogatej bazie źródłowej znane są imiona i nazwiska oraz okresy sprawowania władzy przez wszystkich burmistrzów Sochaczewa z okresu międzywojennego. Burmistrzowie często nie chcieli odejść ze swego stanowiska (Jan Fabierkiewicz), nie dając rady obowiązkom zrzekali się funkcji (Jerzy Przedpełski), popadali również w konflikt z prawem (Bolesław Nowak). Zarzucano im różnego rodzaju rzeczywiste nadużycia i niekompetencję. Czasem jednak był to typowy przejaw walki politycznej wśród miejscowych działaczy, skłóconych ze sobą i próbujących kompromitować się wzajemnie za pomocą niewybrednych środków. Często nie dochodziło do wyboru burmistrza i jego funkcję pełnił komisarz rządowy (Aleksander Albrecht, Wojciech Tomczyński). Nie lepiej było z wiceburmistrzami. Jeden z nich (Roman Troicki), został zwolniony ze stanowiska 18 sierpnia 1922 roku przez Urząd Wojewódzki, na skutek wniosku Wydziału Powiatowego w Sochaczewie. Ten ostatni uzasadniał swoją decyzję wyrokiem Sądu Pokoju I Okręgu w Sochaczewie, który skazał Troickiego za nadużycia przy loterii fantowej na grzywnę w wysokości 5 000 marek, z zamianą na 3 miesiące aresztu. Ustawa z 1933 roku precyzowała uprawnienia burmistrzów. W myśl tej ustawy burmistrz był przełożonym gminy miejskiej, kierował administracją, gospodarką miejską, opieką społeczną oraz reprezentował miasto. Za funkcjonowanie zarządu miejskiego odpowiadał również burmistrz, a w czasie jego nieobecności – wiceburmistrz.

Jan Fabierkiewicz (burmistrz sochaczewski w latach 1919-1921)

Pierwszym burmistrzem Sochaczewa wybranym już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został 15 kwietnia 1919 roku Jan Fabierkiewicz (burmistrz sochaczewski w latach 1919–1921), z wykształcenia farmaceuta. Urodził się w 1855 roku jako jedno z siedmiorga dzieci Szymona i Rozalii z Tarkowskich Fabierkiewicz. Jego ojciec występujący również pod imieniem Szczepana (sic!) jest wymieniany w aktach parafialnych jako felczer, lekarz, kontroler i rządca dóbr baranowskich. W 1851 roku ożenił się z Rozalią z Tarkowskich w tymże Baranowie. Pradziadem Jana Fabierkiewicza był Walenty (1778-1851) wymieniony w aktach jako podoficer korpusu inwalidów, pensioner wojskowy, ożeniony z Marianną z Dąbrowskich. W źródłach jego miejsce urodzenia określane jest jest jako Siedleckie, choć później jego matka mieszkała w Warszawie.

Według Marka Żurawieckiego, przyjaciela rodziny Fabierkiewiczów, Jan Fabierkiewicz urodził się w Baranowie w powiecie puławskim. Według informacji przekazanych autorowi książki przez Pana Marka Żurawieckiego i Pana Zbigniewa Romaniuka (który przejrzał dokumenty związane z pracą farmaceutyczną Jana Fabierkiewicza znajdujące się w archiwum w Grodnie i Archiwum Państwowe w Białymstoku) z 4 marca 1875 roku ukończył na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim w Warszawie kurs pomocnika aptekarskiego. Egzamin prowizora farmacji zdał trzy lata później (7 marca 1878 r.) na tej samej uczelni. Od 1888 roku zarządzał, a następnie dzierżawił aptekę prowizora Paulego w Siedlacach. W latach 1890-1893 dzierżawił aptekę Spitzbartha w Bielsku Podlaskim. Posiadał także skład apteczny w Bielsku. Od grudnia 1893 do 1902 roku posiadał aptekę w Brańsku przy ulicy Cerkiewnej (obecnie ulica Sienkiewicza) w domu Bezdeckiego. Potem od 1902 roku prowadził, a po pewnym czasie nabył aptekę Rozenbluma w domu Zakhejma w Białymstoku przy ulicy Lipowej (obecnie ulica Lipowa 18). W połowie 1903 roku przy aptece uruchomił laboratorium chemiczno-bakteriologiczne. W 1905 roku jego aptekę prowadził prowizor Elia Soson, co mogło być związane z domniemanym powołaniem go do służby wojskowej (wojna polsko-rosyjska). W następnym roku aptekę prowadził już osobiście. W lutym 1913 roku sprzedał ją za 35 000 rubli Oswaldowi Gessnerowi z Łodzi. Jeszcze tego samego roku do spółki z Mieczysławem Czarneckim zakupił aptekę w Sochaczewie. Spółka ta wzmiankowana jest jeszcze w 1926 roku.

W czasie I wojny światowej rodzina Fabierkiewiczów została ewakuowana do Rosji (Kijów?). Jeszcze w czasie I wojny światowej rodzinie udało się powrócić na obszar byłego Królestwa Polskiego. Do Sochaczewa przeprowadzili się jednak dopiero po zakończeniu I wojny światowej. Jan Fabierkiewicz wspólnie z Mieczysławem Czarneckim zaczęli na nowo prowadzić aptekę na rogu ulic Traugutta i Warszawskiej. Fabierkiewicz posiadał w Sochaczewie także skład apteczny. Z 1891 roku znajdujemy wzmiankę, że opłacił składkę na Kasę Wsparcia Farmaceutów, Wdów i Sierot po Farmaceutach. Był członkiem Warszawskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (1898). W latach 1895-1905 był również członkiem Rosyjskiej Emerytalno-Pomocowej Kasy Farmaceutów w Moskwie. W 1901 roku z Brańska wysłał zapytanie do "Wiadomości Farmaceutycznych" o powstające bliżej nieznane dzieło z dziedziny farmacji. Wreszcie w 1908 roku pełnił funkcję skarbnika Towarzystwa Medycznego w Białymstoku. Posiadał sześcioro rodzeństwa, braci - Adama, Józefa (ur. 1859), Szymona, Tadeusza (ur. 1852) i siostry – Paulinę (ur. 1860) i Rozalię Annę. Ożenił się z Heleną z Jabłońskich (1865–1942), z którą miał czworo dzieci  - syna Wacława (ur. 26 stycznia 1891 w Bielsku – 1967) i córki Marię Antoninę Herod (ur. 15 sierpnia 1892 roku w Bielsku - 1955), Janinę Fabierkiewicz (1903–1988) i Zofię Wieczorkiewicz. Ojcem chrzestnym syna Wacława był warszawski aptekarz Herman Gessnerümpfel. Siostra Jana Fabierkiewicza, Rozalia Anna, była pomocnikiem aptekarskim. {multithumb popup_type=lightbox blog_mode=popup thumb_width=200 thumb_height=160}

Burmistrz sochaczewski Jan Fabierkiewicz w otoczeniu rodziny. Fot. Zbiory rodzinne Marka Żurawieckiego.

Jan Fabierkiewicz swój urząd sprawował do 25 lipca 1921 roku. Magistrat sochaczewski za jego rządów 15 stycznia 1921 roku wpłacił do Kasy Komunalnej w Sochaczewie 14 379 marek na rzecz plebiscytu na Górnym Śląsku, zabrane drogą dobrowolnych składek od mieszkańców Sochaczewa. W okresie sprawowania przez niego rządów z uwagi na rozwój zabudowy władze miejskie Sochaczewa podjęły w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych starania o powiększenie obszaru miasta. Zgody na zmiany granic administracyjnych wydawano tylko w rzeczywiście uzasadnionych przypadkach, gdy zabudowa miejska wykraczała poza granice administracyjne. W Sochaczewie zmiana granic miejskich i rozszerzenie terytorium miejskiego nastąpiło 1 stycznia 1921 roku, kiedy to wyłączono z obszaru gminy Chodaków wieś Włodzimierzówkę i część wsi Czerwonka, włączając je jednocześnie do obszaru miasta Sochaczewa.{multithumb popup_type=lightbox blog_mode=popup thumb_width=200 thumb_height=265}

Grób burmistrza sochaczewskiego Jana Fabierkiewicza na cmentarzu powązkowskim w Warszawie. Fot. Marek Żurawiecki.

W związku z powiększeniem obszaru miasta należało wybrać nową Radę Miejską, która reprezentowałaby również mieszkańców nowo włączonych miejscowości. Rada Miejska Sochaczewa wybrana 17 kwietnia 1921 roku (Franciszek Balcerkiewicz, Konrad Basiński, Jankiel Benczkowski, Jakób Biderman, Kazimierz Draber, Symcha Grundwag, Władysław Han, Leopold Janiszewski, Szyja Kaufman, Franciszek Kaźmierczak, Edmund Lange, Idel Luksztyk, Józef Maciejewski, Jankiel Marjenfeld, Kazimierz Paciorkowski, Aleksander Rogalski, Antoni Samorański, Stefan Siedlecki, Josef-Lajb Skotnicki, Władysław Szepietowski, Wojciech Szewczyk, Roman Troicki, Chil-Majer Tylman, Ajzyk Woldenberg), po miesiącu 19 maja 1921 roku 13 głosami za, 11 przeciwko nowym burmistrzem Sochaczewa wybrała dotychczasowego burmistrza Jana Fabierkiewicza, który sprawował ten urząd od 15 kwietnia 1919 roku. Jednak już 25 lipca 1921 roku 11 radnych PPS wystąpiło z wnioskiem o udzielenie wotum nieufności wobec członków Magistratu, grożąc bojkotem posiedzeń Rady Miejskiej. Klub PPS uzależnił swoją pracę od ustąpienia burmistrza, wiceburmistrza i ławników wybranych bez porozumienia z radnymi PPS-u.

Burmistrz Jan Fabierkiewicz gotów był zrzec się swej funkcji w zamian za  odszkodowanie w wysokości 3 miesięcznych ostatnich poborów i zgody na zajmowanie przez trzy miesiące służbowego mieszkania. Ostatecznie Rada Miejska 19 głosami za odwołaniem burmistrza, 2 za pozostawieniem na stanowisku, zdecydowała o jego losie. Po przyjęciu do wiadomości wyników głosowania jeszcze tego samego dnia burmistrz ostatecznie zrzekł się swej funkcji. Zmarł 13 czerwca 1928 roku w Sochaczewie w wieku 73 lat, został pochowany na cmentarzu powązkowskim w Warszawie. W jednym grobie oprócz burmistrza Jana Fabierkiewicza spoczywają -  jego żona Helena z Jabłońskich Fabierkiewicz (lat 77), która zmarła 6 października 1942 roku, córka Maria Herod z domu Fabierkiewicz (lat 63), która zmarła 22 lutego 1955 roku oraz mąż tej ostatniej Franciszek Herod (lat 54), który zakończył życie 17 maja 1940 roku. W Warszawie już od pewnego czasu mieszkały niektóre z jego dzieci. Po jego śmierci inne dzieci przeprowadziły się do Warszawy. 

[Więcej informacji o niezwykłych losach pierwszego po odzyskaniu przez Polskę niepodległości burmistrza Sochaczewa Jana Fabierkiewicza, o przygotowaniach władz miejskich do ewentualnego zajęcia przez bolszewików miasta w 1920 roku, walce politycznej w mieście znajdzie Czytelnik w przygotowywanej książce autorstwa Bogusława Kwiatkowskiego „Poczet burmistrzów sochaczewskich”]

Bolesław Nowak (burmistrz sochaczewski w latach 1921–1923),

Po Fabierkiewiczu urząd burmistrza objął bezpartyjny Bolesław Nowak, wcześniej pełniący m.in. funkcję burmistrza Płońska, a następnie referenta administracyjno-karnego, czy referenta aprowizacji w starostwie sochaczewskim. O wykształceniu nowego burmistrza wiadomo, że ukończył szkołę średnią i fachowe kursy na urzędników państwowych. Z działalności burmistrza zachował się m.in. obszerny opis miasta Sochaczewa z 31 marca 1922 roku, który stanowi ważne źródłowo poznania infrastruktury miejskiej. Za jego rządów przeprowadzono 30 września 1921 roku Pierwszy Powszechny Spis Ludności. Dostarczył on wartościowych informacji, jednak wiarygodność licznych informacji była kwestionowana przez polskich statystyków i historyków już przed wojną. Sochaczew zamieszkiwało wówczas 5 070 osób, gdy w 1911 roku było ich 6 864. Ówczesna liczba ludności Sochaczewa była nawet niższa niż w roku 1872, kiedy to zasiedlały go 5184 osoby.

Michał Sztychler (burmistrz sochaczewski w latach 1923–1926)

Po Nowaku urząd, najpierw jako pełniący obowiązki burmistrza, a potem jako burmistrz piastował Michał Sztychler. Dzięki zachowanemu obszernemu protokołowi lustracji sochaczewskiego Magistratu przez delegatów Starostwa Sochaczewskiego i Wydziału Powiatowego dokonanego 26 i 27 listopada 1925 roku możemy dowiedzieć się, że burmistrz miał wówczas 60 lat, posiadał wykształcenie „początkowe”, nie należał do żadnej partii i był wyznania rzymskokatolickiego. Zmarł 11 lutego 1929 roku w wieku 63 lat i został pochowany na cmentarzu parafii św. Doroty Dziewicy i Męczennicy w Zawadach.

Alfred Musikowski (burmistrz sochaczewski w latach 1926–1927)

Jego następcą został Alfred Musikowski. Za jego rządów 5 września 1926 roku powstała elektrownia miejska. Natomiast 1 września 1926 roku rozpoczęło działalność edukacyjną Gimnazjum Koedukacyjne Wydziału Powiatowego Sejmiku Sochaczewskiego, będące wówczas pierwszą szkoła średnią na terenie Sochaczewa. Pomysł jej utworzenia zrodził się już w 1924 roku. Inicjatorami budowy byli przedstawiciele ówczesnej elity sochaczewskiej, m.in.: pierwszy w niepodległej Polsce komisarz sochaczewski Włodzimierz Ignacy Garbolewski, który ofiarował na rzecz szkoły teren pod jej budowę. Współzałożycielami szkoły byli także: ówczesny starosta sochaczewski Tadeusz Ołpiński, właściciel młyna w Chodakowie Zygmunt Repsz oraz inżynierowie: Kazimierz Hugo-Bader i Stanisław Szubert. Projekt architektoniczny szkoły wykonał inżynier-architekt Franciszek Wilczkowski. W pierwszym roku funkcjonowania szkoły, w roku szkolnym 1926/1927 naukę w niej podjęło 30 uczniów. Szkoła miała charakter półprywatny, a bardzo wysokie czesne sprawiło, że szansę uczenia się w niej miała głównie młodzież z zamożnych rodzin. Uboższym uczniom naukę umożliwiały stypendia fundowane przez bogatych mieszkańców Sochaczewa. [Więcej informacji o losach burmistrza, o jego działalności, życiu prywatnym, wraz pełnymi datami (dzień, miesiąc, rok) sprawowania funkcji znajdzie Czytelnik w przygotowywanej książce autorstwa Bogusława Kwiatkowskiego „Poczet burmistrzów sochaczewskich”]

Franciszek Siekielski (burmistrz sochaczewski w latach 1927–1928)

Po nim pełniącym obowiązki burmistrza był Franciszek Siekielski. [Więcej informacji o losach burmistrza, o jego działalności, życiu prywatnym, wraz pełnymi datami (dzień, miesiąc, rok) sprawowania funkcji znajdzie Czytelnik w przygotowywanej książce autorstwa Bogusława Kwiatkowskiego „Poczet burmistrzów sochaczewskich”]

Rok czterech burmistrzów (1928)

Jerzy Przedpełski (burmistrz sochaczewski w roku 1928)

Krótko również był burmistrzem, gdyż zaledwie przez 6 miesięcy Jerzy Przedpełski. Najważniejszym wydarzeniem z okresu jego rządów wydaje się być wizyta w Sochaczewie 7 czerwca 1928 roku prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego, który tego samego dnia podążając do Łowicza odwiedził również Chodaków i Żelazową Wolę. Mowa powitalna, jaką wygłosił Przedpełski wobec prezydenta Mościckiego odbiła się szerokim echem w warszawskiej prasie (Kurier Warszawski, Kurier Czerwony), która cytowała je obszernie. Witając prezydenta w imieniu władz miasta wyraził nadzieję, że przyjazd dostojnego gościa zwróci uwagę władz centralnych na wielkie zniszczenia Sochaczewa w latach I wojny światowej i prosił o pomoc w jego odbudowie. „Dziesięć lat mija – mówił burmistrz – od chwili ukończenia zawieruchy wojennej, a miasto nasze ran swoich zabliźnić nie może… Racz wpłynąć, Najdostojniejszy Panie Prezydencie, aby rząd Najjaśniejszej Rzeczypospolitej zatroszczył się o nas należycie, przyznając nam poważniejsze sumy na odbudowę i wypłacając nam za poniesione straty”.  Przedpełski towarzyszył prezydentowi w czasie zwiedzania miasta i był z nim obecny na nabożeństwie w kościele parafialnym Matki Bożej Różańcowej. Prezydent Mościcki zapewnił Przedpełskiego, że zabiegi miasta o kredyty w wysokości 1 mln zł oraz o wynagrodzenie strat wojennych będą życzliwie potraktowane przez rząd.

Rok 1928 był kolejnym rokiem zdobywania przez władze Sochaczewa kredytów rządowych na odbudowę miasta. Burmistrz Jerzy Przedpełski na zjeździe delegatów miast i wsi poszkodowanych przez wojnę w Kaliszu 22 lipca 1928 roku zwrócił się bezpośrednio do prezydenta Rzeczypospolitej o należyte zatroszczenie się o potrzeby Sochaczewa, w którym przez 10 lat odbudowano tylko 60% zniszczonych budowli, a 112 zrujnowanych posesji wymagało gruntownego remontu. Dużego nakładu finansowego wymagała budowa nie istniejących nadal hal targowych, elektrowni, założenia parku, odpowiednie zadrzewienie, przeprowadzenie wodociągów i kanalizacji. Burmistrz wierzył, że Bank Gospodarki Krajowej otrzyma od Ministerstwa Skarbu większe przydziały i uwzględni w swym budżecie potrzeby Sochaczewa. Na zjazd do Kalisza przybyli przedstawiciele różnych miast: m.in. Ostrołęki, Suchedniowa, Terespola, Krasnegostawu, Krakowa, Przasnysza, Sochaczewa, Brześcia nad Bugiem. W Kaliszu gościł również prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki.

Franciszek Siekielski (burmistrz sochaczewski w roku 1928)

Przez zaledwie dwa tygodnie w październiku 1928 roku pełniącym obowiązki burmistrza Sochaczewa był Franciszek Siekielski. Już w pierwszym dniu sprawowania przez niego rządów nastąpiła kolejna zmiana granic miejskich i rozszerzenia terytorium miejskiego. Nastąpiło to 1 października 1929 roku, kiedy to przyłączono do Sochaczewa wsie Rozlazłówek, Janówek Duranowski, folwark Rozlazłów – wyłączając je z gminy wiejskiej Chodaków oraz wsie Boryszew, Rozlazłów Królewski i Rozlazłówek – wyłączając je z gminy wiejskiej Kozłów Biskupi.

Aleksander Albrecht (burmistrz sochaczewski w latach 1928–1929).

Stosownie do reskryptu wojewody z 4 października 1928 roku i uchwały Wydziału Powiatowego w Sochaczewie z 12 października 1928 roku funkcję pełniącego obowiązki burmistrza objął 16 października 1928 roku Aleksander Albrecht.

Wojciech Tomczyński (burmistrz sochaczewski w roku 1929) 

Jego następca, który także tylko pełnił obowiązki burmistrza Wojciech Tomczyński sprawował swoje rządy tylko nieco ponad miesiąc.

Andrzej Koperkiewicz (burmistrz sochaczewski w latach 1930–1934)

Dopiero Andrzej Koperkiewicz, sprawował urząd burmistrza w Sochaczewie przez 4 lata. Miał już spore doświadczenie w zarządzaniu własnością miejską. W latach 1926-1930 pełnił funkcję burmistrza Ciechocinka. Kadencja Koperkiewicza zakończyła się 3 stycznia 1930 roku. O przeszłości zawodowej nowego burmistrza można dowiedzieć się z prasy. "Gazeta Handlowa" w numerze 298 z 30 grudnia 1929 roku w artykule noszącym tytuł "Zmiana na stanowisku burmistrza w Ciechocinka" pisała: "Pod wpływem zmiany zaszłej w składzie Rady Miejskiej w Ciechocinku po wyborach przeprowadzonych jesienią 1929 r., ustąpił dotychczasowy burmistrz Ciechocinka p. Andrzej Koperkiewicz, którego prawie równocześnie wybrała Rada Miasta Sochaczewa na burmistrza tegoż miasta. Burmistrz Koperkiewicz objął swe stanowisko w Ciechocinku w 1926 r., spełniał więc swe funkcje przeszło 3 lata. Stosunki między burmistrzem Koperkiewiczem a Związkiem Uzdrowisk Polskich ułożyły się i trwały przez całe jego urzędowanie w sposób obustronnie zadowalający. Burmistrz Koperkiewicz odnosił się do Związku z zaufaniem, żądał wielokrotnie współpracy i pomocy w sprawach ciechocińskich, równocześnie jednak dopomagał Związkowi tak na terenie Ciechocinka jak i w całości naszego życia organizacyjnego. Przez 3 lata z rzędu spełniał burmistrz Koperkiewicz funkcje członka Komisji Rewizyjnej naszego Związku w sposób sumienny i rygorystyczny, pełen jednak zrozumienia dla coraz to bardziej rozwijających się prac Związku. O ile chodzi o prace burmistrzowskie p. Koperkiewicza, to - naszem zdaniem - z punktu widzenia uzdrowiskowego, wykazywał burmistrz Koperkiewicz dużą energię, wielką inicjatywę i oddanie się swej pracy. Niedawno dopiero zamieściliśmy w „Gospodarstwie Uzdrowiskowem" krótki artykulik informacyjny, który mówił o ostatnich pracach samorządu gminnego w Ciechocinku kierowanych ręką burmistrza Koperkiewicza, W chwili przejścia Burmistrza Koperkiewicza na nowe jego stanowisko w Sochaczewie, dziękujemy mu szczerze za życzliwość i zrozumienie dla prac naszego Związku, stwierdzamy jego niewątpliwe dla Związku zasługi i żegnamy życzeniem, byśmy się z nim znowu na niwie wspólnej uzdrowiskowej pracy spotkać mogli". 

W Sochaczewie Koperkiewicz również aktywnie pracował nad podniesieniem warunków życia mieszkańców. 21 maja 1933 roku został prezesem miejscowej Straży, z funkcji zrezygnował dopiero 21 listopada 1934 roku z powodu wyjazdu z Sochaczewa, natomiast 31 maja 1930 roku wchodził w skład delegacji, która uczestniczyła w spotkaniu z prezydentem Ignacym Mościckim w Żelazowej Woli. Ten ostatni objął bowiem honorowym protektoratem akcję ratowania miejsca urodzenia Fryderyka Chopina. Wreszcie 29 kwietnia 1933 roku podpisał zatwierdzenie godła miejskiego wyobrażającego „podwójny mur forteczny /zamku/ z dwiema basztami po bokach, między któremi ponad murem, występująca /mniej niż do połowy/ postać rycerska z podniesionym mieczem. Kolory: murów – czerwone, rycerz w zbroi stalowo-niebieski-błękitnej, z mieczem o złotej rękojeści”.

Koperkiewicz znalazł się również w składzie Prezydium Komitetu Obchodu 50-lecia Straży, obok przewodniczącego starosty Tadeusza Reind'la. Uroczystości w Sochaczewie odbyły się 11 października 1931 roku i zaszczycili je swą obecnością wojewoda warszawski, prezes Zarządu Głównego Związku Straży Pożarnych oraz liczne delegacje przybyłe z różnych stron kraju i władze organizacji wojewódzkich. Za jego „rządów” w 1930 roku wyremontowano zniszczone kramnice miejskie. Nadbudowano pierwsze piętro wraz z balkonem, dobudowano jednopiętrowy narożnik z całą pierzeją od strony ówczesnego Rynku. W 1932 roku miasto ciągle nie wyglądało najlepiej. „Takich walących się bud, pełnych brudów i wszelkich zarazków chorobotwórczych jest dużo jeszcze w Sochaczewie i czas najwyższy byłby już pozamykać je i rozebrać, co przyczyni się do oczyszczenia miasta. Odpowiednie władze powinny się tą sprawą bezwzględnie zająć i nie brać pod uwagę dobra handlujących żydów w tych dziurach, ale całość i zdrowie obywateli”. Dzięki sekcji Turystyki Wodnej działającej przy oddziale Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Sochaczewie, którego prezesem był Kazimierz Hugo-Bader, wybudowano przystań na brzegu rzeki Bzury. Otwarto ją uroczyście 28 czerwca 1933 roku w czasie obchodów „święta morza”.

Za rządów Koperkiewicza 9 grudnia 1931 roku przeprowadzono Drugi Powszechny Spis Ludności. Sochaczew zajmujący powierzchnię 940 hektarów (9,4 km²) liczył wówczas 10 797 mieszkańców (w tym 5 258 mężczyzn i 5 539 kobiet). Po opuszczeniu Sochaczewa Koperkiewicz pełnił m.in. jeszcze funkcję burmistrza Ciechanowa. Tuż przed wybuchem II wojny światowej (19 maja 1939 roku) gościł tam marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, który przybył na święto pułkowe. Po mszy celebrowanej przez biskupa polowego Józefa Gawlinę Koperkiewicz wręczył Marszałkowi dyplom: „Honorowy obywatel miasta”, a pułkowi przekazał 7 ciężkich karabinów maszynowych, 4 ręczne karabiny maszynowe, 18 karabinów ręcznych, 17 szabel ufundowanych przez społeczeństwo powiatu i ułanów. 

Józef Bukraba (burmistrz sochaczewski w latach 1934-1939)

W 1934 roku władzę w mieście objął Józef Bukraba (burmistrz sochaczewski w latach 1934–1939). Wyborom burmistrza w Sochaczewie wiele miejsca poświęcała prasa, szczególnie wydawany w Warszawie dziennik informacyjno-polityczny o orientacji narodowej, związany z Narodową Demokracją "ABC. Nowiny Codzienne". Gazeta poświęcała wiele miejsca wyborom na stanowisko burmistrza w Sochaczewie. W nr 284 z października 1934 roku w artykule zatytułowanym "Zgodne wystąpienie przeciwników przy wyborach nowego burmistrza w Sochaczewie" korespondent gazety donosił: "Starosta sochaczewski p. Rajndl usiłował na stanowisko burmistrza wprowadzić swego, a właściwie narzuconego przez BB [Bezpartyjny Blok Wspierania Rządu - B.K.] człowieka, p. Bukrabę. Wszystkie polskie ugrupowania polityczne, od niepamiętnych czasów po raz pierwszy odrzuciły wszystkie spory i kłótnie i wystąpiły zgodnie, głosując razem na swych kandydatów. Kandydata p. starosty popierali jedynie żydzi i zastępca inspektora szkolnego p. Bochniak, kandydat na wiceburmistrza. W wyniku wyborów na stanowisku burmistrza pozostał burmistrz p. Koperkiewicz, wiceprezes rady powiatowej BB., wiceburmistrzem obrano p. Drabera z CKW PPS, na ławników p. Przedpełskiego ze Stronnictwa Narodowego i p. Biernackiego z BBWR. Zwycięstwo bloku zjednoczonych partyj polskich przyjęte zostało przez ogół mieszkańców Sochaczewa z wielka radością. Ciekawe jak do wyborów ustosunkowuje się zatwierdzający je wojewoda warszawski, czy idąc na pasku BB. unieważni je, czy też zgodnie z życzeniem ludności zatwierdzi p. Koperkiewicza".

Wojewoda unieważnił wybory w Sochaczewie. Gazeta szybko donosiła swoim Czytelnikom o rozwoju sytuacji w Sochaczewie. W jednym z kolejnych artykułów w nr 294 z 21 października 1934 roku, który nosił tytuł "Kandydat Żydów i starosty burmistrzem w Sochaczewie" możemy przeczytać. "Wskutek protestu, złożonego przez ugrupowania żydowskie, wybory burmistrza w Sochaczewie unieważniono. Wybrany wówczas p. Koperkiewicz przeszedł przy wyborach kolosalną wiekszością głosów, na którą złożyły się głosy radnych wszystkich polskich ugrupowań politycznych. Kandydat, wysuwany na stanowisko burmistrza przez starostę powiatu sochaczewskiego i ugrupowania żydowskie, p. Bukraba, podczas pierwszych wyborów przepadł. Przeprowadzone powtórnie wybory, odbywały się pod znakiem wielkiego przygnębienia. Radni Polacy, nie chcąc dopuscić do tego, żeby w mieście sprawował rządy komisarz, ulegli przemocy p. starosty Rajndla i głosami swemi wsparli kandydata, wysuwanego na stanowisko burmistrza przes starostę i żydów, p. Bukrabę. Ogół mieszkańców Sochaczewa i Polaków jest oburzony z racji takiego załatwienia sprawy wyborów".

Na artykuł w gazecie szybko odpowiedział przedstawiciel Komisarza Rządu Adam Wysokiński. Jego list gazeta opublikowała w nr 316 z 12 listopada 1934 roku. "W związku z zamieszczonym w Nr. 294 czasopisma "Nowiny Codzienne" z dnia 21 października b.r. artykułem p.t. "Kandydat żydów i starosty burmistrzem w Sochaczewie", na zasadzie art. 21 dekretu w przedmiocie tymczasowych przepisów prasowych z dnia 7.II.1919 r. (Dz. Pr. 1919, poz. 186) proszę o zamieszczenie poniższego sprostowania: Nieprawdą jest, że p. Koperkiewicz wybrany został przy pierwszych wyborach "kolosalną większością głosów", natomiast prawdą jest, że otrzymał 13 głosów na 24 głosujących, zaś kandydat grupy wyborców, Bukraba 11 głosów. Nieprawdą jest, że przy powtórnych wyborach radni ulegli przemocy starosty, natomiast prawdą jest, że kandydat Bukraba wybrany został większością 17 głosów przy 1 unieważnionym na 24 głosujących, że żadna grupa wyborców protestu przeciwko przeprowadzonym powtórnie wyborom nie złożyła. Za Komisarza rządu Adam Wysokiński". Na nic się zdały kolejne protesty niektórych radnych i mieszkańców Sochaczewa. Józef Bukraba został kolejnym burmistrzem Sochaczewa.

Burmistrz Bukraba 30 maja 1936 roku witał w Sochaczewie kardynała Aleksandra Kakowskiego, który tego dnia wizytował sochaczewską parafię Matki Bożej Różańcowej. Na posiedzeniu Zarządu Miejskiego 18 lipca 1936 roku postanowiono przystąpić do budowy gmachu dla szkoły nr 2, postanowiono również do gmachu szkoły nr 1 dobudować skrzydło i kotłownię, salę gimnastyczną, nadbudować na całości trzecie piętro. Nowy gmach szkoły nr 2 postanowiono wybudować obok szkoły nr 1, na placu obecnego boiska. W tym celu burmistrz Józef Bukraba i ławnik Kazimierz Draber zostali delegowani do kuratorium w Warszawie, celem zakupu najtańszego planu budowy. Jeszcze do 1935 roku kilkadziesiąt ubogich rodzin, które osiedliły się po zakończeniu I wojny światowej na podzamczu mieszkało w wybudowanych przez siebie   około 60 ziemiankach. Dopiero w 1935 roku „dzięki poparciu (...) wojewody Nakoniecznikow-Kurkowskiego udało się radzie i zarządowi miasta Sochaczewa z panem burmistrzem J. Bukrabą na czele zaciągnąć w Towarzystwie Osiedli Robotniczych pożyczkę w sumie 100 tysięcy złotych i za te pieniądze zbudować za miastem piękne osiedle”. Tam też niezwłocznie przeniesiono ubogie rodziny „uwalniając wreszcie od szkodliwej okupacji terytorium zamkowe”. Burmistrz uczestniczył również w wielu uroczystościach miejskich, z których zachowało się wiele wzmianek, m.in. 6 maja 1937 roku w uroczystości poświęcenia Domu Dziecka Stowarzyszenia Rodziny Policyjnej w Sochaczewie. Na mocy zarządzenia Prezesa Rady Ministrów Sławoja Składkowskiego 13 czerwca 1938 roku burmistrz Bukraba wspólnie z wicestarostą sochaczewskim Stefanem Borkowskim otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi "za zasługi na polu pracy sanitarno-porządkowej".  [Więcej informacji o niezwykle barwnych losach burmistrzów Sochaczewa z okresu dwudziestolecia międzywojennego, o ich działalności, życiu prywatnym, wraz pełnymi datami (dzień, miesiąc, rok) sprawowania funkcji znajdzie Czytelnik w przygotowywanej książce autorstwa Bogusława Kwiatkowskiego „Poczet burmistrzów sochaczewskich”]