Burmistrz Sochaczewa pilnie poszukiwany - apel do Czytelników

Opublikowano: sobota, 04, czerwiec 2011 18:23

Pierwszy burmistrz sochaczewski po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Jan Fabierkiewicz (1919–1921). Uzupełnienia Czytelników.

Dzięki bogatej bazie źródłowej (zachowane prawie w komplecie księgi protokołów z posiedzeń Magistratu/Zarządu Miejskiego) udało mi się ustalić imiona i nazwiska oraz okresy sprawowania władzy przez wszystkich burmistrzów Sochaczewa z okresu międzywojennego. Często się oni zmieniali, czasem przyzwyczajeni do prestiżu, nie chcieli odejść ze swego stanowiska, nie dając rady obowiązkom zrzekali się funkcji, popadali również w konflikt z prawem. Zarzucano im różnego rodzaju nadużycia i niekompetencję. Czasem jednak był to typowy przejaw walki politycznej wśród miejscowych działaczy, skłóconych ze sobą i próbujących kompromitować się wzajemnie za pomocą niewybrednych środków. Często nie dochodziło do wyboru burmistrza, i jego funkcję pełnił komisarz rządowy. Nie lepiej było z wiceburmistrzami. Jeden z nich, został zwolniony ze stanowiska 7 sierpnia 1922 roku przez Urząd Wojewódzki, na skutek wniosku Wydziału Powiatowego w Sochaczewie. Ten ostatni uzasadniał swoją decyzję wyrokiem Sądu Pokoju I Okręgu w Sochaczewie, który skazał burmistrza za nadużycia przy loterii fantowej na grzywnę w wysokości 5 000 marek, z zamianą na 3 miesiące aresztu.

Pierwszym burmistrzem Sochaczewa – jak udało mi się ustalić w wyniku kwerendy w archiwach – wybranym już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został 15 kwietnia 1919 roku Jan Fabierkiewicz, z wykształcenia farmaceuta, właściciel składu aptecznego w Sochaczewie. W archiwach odnalazłem informacje dotyczące sprawowania jego funkcji w Sochaczewie. Skontaktował się ze mną również Pan Marek Żurawiecki, badacz dziejów rodziny Fabierkiewiczów. Dzięki Panu Markowi Żurawieckiemu udało się uzyskać informacje biograficzne dotyczące Jana Fabierkiewicza. Ten ostatni urodził się w 1855 roku jako jedno z siedmiorga dzieci Szymona i Rozalii Fabierkiewiczów. Posiadał sześcioro rodzeństwa, 4 braci - Adama, Józefa, Szymona, Tadeusz i 2 siostry – Paulinę i Rozalię. Ożenił się z Heleną z Jabłońskich (1865–1942), z którą miał czworo dzieci  - synów Wacława (1891–1967) i córki Marię Antoninę Herod (1892–1955), Janinę Fabierkiewicz (1903–1988) i Zofię Wieczorkiewicz. Jan Fabierkiewicz zmarł 13 czerwca 1928 roku.

Według informacji uzyskanych przezemnie w archiwach Jan Fabierkiewicz swój urząd sprawował do 25 lipca 1921 roku. Magistrat sochaczewski za jego rządów 15 stycznia 1921 roku wpłacił do Kasy Komunalnej w Sochaczewie 14 379 marek na rzecz plebiscytu na Górnym Śląsku, zebrane drogą dobrowolnych składek od mieszkańców Sochaczewa. W okresie sprawowania przez niego rządów z uwagi na rozwój zabudowy władze miejskie Sochaczewa podjęły w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych starania o powiększenie obszaru miasta. Zgody na zmiany granic administracyjnych wydawano tylko w rzeczywiście uzasadnionych przypadkach, gdy zabudowa typowo miejska wykraczała poza granice administracyjne. W Sochaczewie zmiana granic miejskich i rozszerzenie terytorium miejskiego nastąpiło 1 stycznia 1921 roku, kiedy to wyłączono z obszaru gminy Chodaków wieś Włodzimierzówkę i część wsi Czerwonka, włączając je jednocześnie do obszaru miasta Sochaczewa.

W związku z powiększeniem obszaru miasta należało wybrać nową Radę Miejską, która reprezentowałaby również mieszkańców nowo włączonych miejscowości. Rada Miejska Sochaczewa wybrana 17 kwietnia 1921 roku (Franciszek Balcerkiewicz, Konrad Basiński, Jankiel Benczkowski, Jakób Biderman, Kazimierz Draber, Symcha Grundwag, Władysław Han, Leopold Janiszewski, Szyja Kaufman, Franciszek Kaźmierczak, Edmund Lange, Idel Luksztyk, Józef Maciejewski, Jankiel Marjenfeld, Kazimierz Paciorkowski, Aleksander Rogalski, Antoni Samorański, Stefan Siedlecki, Josef-Lajb Skotnicki, Władysław Szepietowski, Wojciech Szewczyk, Roman Troicki, Chil-Majer Tylman, Ajzyk Woldenberg), po miesiącu 19 maja 1921 roku 13 głosami za, 11 przeciwko nowym burmistrzem Sochaczewa wybrała dotychczasowego burmistrza Jana Fabierkiewicza, który sprawował ten urząd od 15 kwietnia 1919 roku. Jednak już 25 lipca 1921 roku 11 radnych PPS wystąpiło z wnioskiem o udzielenie wotum nieufności wobec członków Magistratu, grożąc bojkotem posiedzeń Rady Miejskiej. Klub PPS uzależnił swoją pracę od ustąpienia burmistrza, wiceburmistrza i ławników wybranych bez porozumienia z radnymi PPS-u.

Burmistrz Jan Fabierkiewicz gotów był zrzec się swej funkcji w zamian za  odszkodowanie w wysokości 3 miesięcznych ostatnich poborów i zgody na zajmowanie przez trzy miesiące służbowego mieszkania. Ostatecznie Rada Miejska 19 głosami za odwołaniem burmistrza, 2 za pozostawieniem na stanowisku, zdecydowała o jego losie. Po przyjęciu do wiadomości wyników głosowania jeszcze tego samego dnia burmistrz ostatecznie zrzekł się swej funkcji. Jakie były jego dalsze losy autorowi nie jest wiadome. Zmarł 13 czerwca 1928 roku w wieku 73 lat.

Pan Marek Żurawiecki poszukiwał również informacji, gdzie Jan Fabierkiewicz został pochowany, dopiero w marcu 2011 roku udało mu się odnaleźć jego grób na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W jednym grobie oprócz burmistrza Jana Fabierkiewicza spoczywają jego żona Helena z Jabłońskich Fabierkiewicz (lat 77), która zmarła 6 października 1942 roku, córka Maria Herod z domu Fabierkiewicz (lat 63), która zmarła 22 lutego 1955 roku wraz z mężem Franciszkiem Herod (lat 54), który zakończył życie 17 maja 1940 roku. Pan Marek Żurawiecki zrobił również zdjęcie grobu, które prezentujemy na stronie. Prezentujemy również zdjęcie przedstawiające burmistrza Jana Fabierkiewicza siedzącego na schodach w otoczeniu rodziny.

P.S. Więcej informacji o sytuacji społeczno-politycznej w Sochaczewie w czasie rządów burmistrza Jana Fabierkiewicza w publikacjach książkowych przygotowywanych przez Bogusława Kwiatkowskiego. Tam też omówienie sytuacji w Sochaczewie w lipcu i sierpniu 1920 roku, kiedy do Warszawy i Płocka zbliżali się bolszewicy, przygotowania miasta do obrony przed bolszewikami.{multithumb popup_type=lightbox blog_mode=popup thumb_width=200 thumb_height=265}

Grób burmistrza Jana Fabierkiewicza na cmentarzu powązkowskim w Warszawie. Fot. Marek Żurawiecki

Pan Marek wciąż poszukuje informacji dotyczących Jana Fabierkiewicza. Może ktoś z Czytelników posiada zdjęcia Jana Fabierkiewicza, więcej informacji biograficznych na jego temat, informacji na temat jego związków z Sochaczewem.

Zapraszam do kontaktu.