Rajmund Kuczma, „W obronie Ojczyzny”. Bydgoski Batalion Obrony Narodowej 1939, Bydgoszcz 2000

Opublikowano: czwartek, 01, wrzesień 2011 13:10

„Niniejsze opracowanie jest już trzecią pozycją wydaną z inicjatywy Miej­skiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Bydgoszczy. Jej autorem jest znany bydgoski historyk, który zajmuje się od wczesnych lat pięćdziesiątych dziejami Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej. {nomultithumb}

Pra­ca o charakterze popularno-naukowym zawiera liczne zdjęcia i szkice, sta­nowi pierwsze pełne opracowanie historii batalionu. Pamięć o Bydgoskim Batalionie Obrony Narodowej jest w naszym spo­łeczeństwie ciągle żywa. Tragiczny los 50. żołnierzy batalionu upamiętnia pomnik w miejscu ich kaźni - w Boryszewie, dawnej wsi pod Sochacze­wem, obecnie południowej dzielnicy tego miasta. Ekshumowane w roku 1940 zwłoki żołnierzy spoczywają na cmenta­rzu parafialnym w Kozłowie Biskupim, gdzie na ich mogile wznosi się po­mnik z nazwiskami rozstrzelanych. Dnia 22 września każdego roku w Bo­ryszewie i na cmentarzu w Kozłowie Biskupim spotykają się mieszkańcy Sochaczewa oraz bydgoszczanie, celem oddania hołdu bohaterskim żołnierzom (z przedmowy Wojciecha Sobolewskiego, sekretarza Miejskiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Bydgoszczy). „Bydgoski Batalion Obrony Narodowej, wchodzący w skład Chełmiń­skiej Brygady Obrony Narodowej, przydzielono w lipcu roku 1939 do 15 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej stacjonującej w Bydgoszczy. Dywizja wcho­dziła w skład Armii „Pomorze”, której dowództwo mieściło się w Toruniu. W Bydgoskim Batalionie ON służyli wyłącznie bydgoszczanie, rezer­wiści 61 i 62 PP Wlkp. Byli dobrze wyszkoleni i moralnie przygotowani do obrony swego miasta. Żołnierze znali się nawzajem, znała ich także spo­łeczność bydgoska. Byli ulubieńcami wszystkich Polaków mieszkających w Bydgoszczy. Powstało nawet Koło Przyjaciół Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej, które zajęło się pracą propagandową, pomocą mate­rialną i zbiórką pieniędzy na zakup niektórych elementów wyposażenia dla batalionu (…). Dzieje tego batalionu, na tle działań 15 DP Wlkp., przedstawiono na kartach niniejszej książki. Jest to pierwsza próba ujęcia całości działań tego oddziału, który bohatersko wykonał swoje obowiązki wobec ojczy­zny, a przede wszystkim wobec swej małej ojczyzny - Bydgoszczy. Żołnie­rze Batalionu ON nie tylko w boju byli dzielni, ale także wówczas gdy jako jeńcy, decyzją Niemieckiego Dywizyjnego Sądu Polowego, skazani zosta­li na karę śmierci. Ginęli daleko od swego miasta, ginęli nie w walce, lecz z rozkazu, z niepohamowanej zemsty żołnierzy w szarozielonych mundu­rach Wehrmachtu. Wieść o bohaterskiej śmierci 50 bydgoszczan szybko, choć potajem­nie dotarła do polskich mieszkańców grodu nad Brdą. Natychmiast zorga­nizowano pomoc dla wdów i sierot, która pozwoliła im przetrwać czas prze­mocy. Nawet oficerowie Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej i in­nych oddziałów 15 DP Wlkp., przebywając w niewoli, zbierali pieniądze na pomoc dla rodzin boryszewskiej tragedii” (z wstępu).

s. 160, oprawa miękka lakierowana, biało-czarne ilustracje {nomultithumb}